سعید جعفری پویا: آرتور ماس از ایده استقلال کاتالونیا کوتاه نمی آید. پس از مخالفت های جدی از سوی دولت مرکزی اسپانیا حالا جدایی طلبان کاتالونیا در ایده ای تازه دست به برگزاری نمادین رفراندوم جدایی از اسپانیا زدند. رویه ای که تاکنون در کشوری اروپایی مشاهده نشده است و در نوع خود روالی تازه به شمار می رود. دو میلیون نفر از ساکنان منطقه کاتالونیا در رفراندوم غیر رسمی استقلال از اسپانیا شرکت کردند و نتایج نشان می‌دهد که 72 / 80 درصد به این رفراندوم آری گفتند.

پیروز ایزدی، کارشناس مسائل اروپا در گفتگو با خبرآنلاین تاکید می کند ریشه همه تقاضاهای استقلال در اروپا مسائل اقتصادی است و تا زمانی که بهبودی در این مسئله ایجاد نشود صدای جدایی بلند خواهد بود. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با کارشناس مسائل اروپا را می خوانید:

پس از اعلام دولت اسپانیا در غیرقانونی اعلام کردن رفراندوم استقلال در کاتالونیا حالا آرتور ماس می خواهد رفراندوم نمادین برگزار کند. چنین ساز و کاری تا کنون انجام شده است؟

برگزاری رفراندوم به چنین سبک و سیاقی دست کم در اروپا بی سابقه بوده است و تا کنون در این قاره دیده نشده که همه پرسی سمبلیک برای درخواست استقلال برگزار شود. رفراندومی که حتی اگر با نظر اکثریت مردم هم همراه باشد به دلیل نمادین بودنش ساز و کار اجرایی نخواهد داشت. این مسئله هم به شدت گرفتن بحران اقتصادی در منطقه یورو و به ویژه در اسپانیا باز می گردد. پس از جدی تر شدن بحران اقتصادی در اروپا و ایجاد شکاف میان برخی کشورهای این منطقه تمایلات استقلال طلبی در برخی از نقاط جنوبی اروپا دوباره سر بر آورد و موضوعاتی مانند استقلال و جدایی کاتالونیا از دولت مرکزی اسپانیا طرفدارانی پیدا کرده است. واقعیت این است که به دلیل شکاف های پدید آمده، مردم کاتالونیا از اینکه مالیات آنها در دیگر نقاط اسپانیا خرج شود راضی نیستند و به دلیل اینکه این منطقه یکی از بخش های ثروتمند اسپانیا به شمار می رود در نتیجه اعلام کردند پول و مالیات ما باید صرفا برای خودمان خرج شود نه برای مناطق دیگر کشور. در نتیجه این رفراندوم بیش از هر عامل دیگری ریشه های اقتصادی دارد.

تمایل به منحصر کردن درآمدها به منطقه خود نشان از نوعی تغییر در افکار همگرایانه و دوری جستن جمع گرایی در ذهنیت های اروپایی به شمار نمی رود؟

ببینید این مسله بیش از هر چیز ریشه اقتصادی دارد. وقتی شما از حیث مالی در مضیقه باشید و مشکلات اقتصادی به شما فشار بیاورد اولویت را خروج و بهبود این وضعیت تعریف می کنید. ضمن اینکه این تفکر تنها منحصر به اسپانیا و کاتالونیا هم نیست. در سطح اروپا هم بخش قابل توجهی از جامعه آلمان از اینکه این کشور بدهی های کشورهای جنوب اروپا را پرداخت می کند ناراضی هستند و این بر میزان واگرایی ها در منطقه یورو افزوده است.

رفراندوم استقلال در اسکاتلند رأی نیاورد و این کشور همچنان در قالب بریتانیا باقی ماند. آن نتیجه چه تاثیری بر ایده های جدایی طلبی کاتالونیا گذاشت؟

عموم تحلیلگران بر این باور بودند که آن رای منفی تاثیری بیش از این بر تمایلات مردم منطقه کاتالونیا برای جدایی از اسپانیا داشته باشد اما دست کم در ظاهر به نظر می رسد این تاثیر چندان قابل تامل نبوده است. به باور من تا مادامی که مشکلات اقتصادی در سطح بالا و جدی باشد طرح چنین موضعاتی چندان دور از ذهن نخواهد بود.

در اسپانیا به جز منطقه کاتالونیا، ایالت باسک هم از دیرباز تمایلات جدایی طلبانه داشته است اما چندی است که هم «اتا» سلاح های خود را زمین گذاشته و هم دست کم در ظاهر کمتر از کاتالونیا صدای استقلال از این منطقه شنیده می شود. دلیل این مسئله را چه می دانید؟

منطقه باسک سابقه طولانی تر و غنی تری در خصوص جدایی طلبی دارد و همانطور که خودتان هم اشاره کردید تا چند سال پیش گروه «اتا» مبارزه مسلحانه را در دستور کار خود قرار داده بود. باید توجه کرد که باسک به لحاظ فرهنگی و تمدنی و زبانی تغییرات و تفاوت های جدی با دیگر نقاط اسپانیا دارد و از این لحاظ در جایگاه متفاوتی با کاتالونیا قرار می گیرد. جنبش باسک یک جریان ریشه دار است که برخی از پیش نیازهای لازم برای جدایی و تفاوت های اساسی را دارا است. در حالیکه کاتالونیا و استقلال خواهی این ایالت جریانی جوان تر و متاخر به شمار می رود.

به نظر شما صدای استقلال کاتالونیا همچنان ادامه خواهد داشت؟

پیش بینی ها حاکی از این است اگر وضعیت اقتصادی بهبود یابد احتمالا این آوا هم ضعیف تر خواهد شد اما اگر شکاف اقتصادی شدید تر شود احتمالا ممکن است این وضعیت هم تعمیق یابد و اعتراضات برای استقلال هم به صورت جدی تر در سپهر سیاسی اسپانیا پژواک داشته باشد.

در آن صورت برخورد دولت اسپانیا با این روند چگونه خواهد بود؟

دولت تا به اینجای کار از خود خونسردی و آرامش نشان داده و سعی کرده بر میزان حساسیت ها نیفزاید. به نظر هم می رسد این روند از سوی دولت مادرید استمرار داشته باشد، مگر اینکه اوضاع قدری تغییر یابند و شرایط متشنج تر از این شوند. در آن صورت شاید باید منتظر رفتار دیگری از دولت مرکزی اسپانیا در قبال جدایی طلبان کاتالونیا باشیم.

اتحادیه اروپا در مورد اسکاتلند تاکید کرده بود که اگر آنها از بریتانیا جدا شوند ساز و کار تعامل با اتحادیه اروپا برای آنها دشوار خواهد شد. روال برخورد این اتحادیه در قبال با کاتالونیا چگونه است؟

اساسا اتحادیه اروپا بر اساس ماهیت همگرایانه خود مخالف هرگونه جدایی طلبی و استقلال خواهی در منطقه یورو است. بر این اساس طبیعی است که اگر مثلا منطقه ای مانند کاتالونیا بخواهد از اسپانیا جدا شود کلیه روندهای مربوط به پذیرش، عضویت و حضور در اتحادیه اروپا را دوباره از نو مورد بررسی قرار دهد. در نتیجه اتحادیه به هیچ وجه نظر مثبتی در خصوص جدا شدن بخشی از یک کشور از اعضای خود ندارد.